نکات کلیدی:

·  قند خون بالای مادر و خطر ژنتیکی بالا برای ابتلا به دیابت هر دو احتمال بروز اختلال تحمل گلوکز(IGT)  را در کودکان افزایش می ‌دهند.

·  بیشترین بروز دیابت نوع 2 در کودکانی دیده شد که هم در معرض دیابت بارداری مادر قرار داشتند و هم خطر ژنتیکی بالایی داشتند.

۱۰دسامبر ۲۰۲۵- به گفته ی یکی از متخصصان غدد کودکان، کودکانی که خطر ژنتیکی بالایی برای دیابت نوع ۲ دارند و هم‌ زمان در دوران جنینی در معرض دیابت بارداری مادر بوده ‌اند، احتمال بیشتری دارد که دچار اختلال تحمل گلوکز (IGT) و دیابت نوع ۲ شوند.

داده‌ های منتشر شده در سال 2020 در نشریه ی Morbidity and Mortality Weekly Report نشان داد که بروز دیابت نوع ۲در کودکان آمریکا بین سال ‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵ افزایش یافته است. دکتر ابیگیل سی. دیگِز، استادیار غدد کودکان در بیمارستان کودکان لوری شیکاگو و دانشکده پزشکی فاینبرگ دانشگاه نورث‌ وسترن در کنگره جهانی مقاومت به انسولین، دیابت و بیماری‌های قلبی–عروقی، گفت: مطالعات پیشین نشان داده‌ اند که دیابت نوع ۲در کودکان سریع ‌تر از بزرگسالان پیشرفت می‌ کند.دیابت نوع ۲در نوجوانان یک بیماری بسیار پیچیده و چند عاملی است. باید عوامل قابل ‌تغییر و غیرقابل ‌تغییر مؤثر بر پیشرفت و پاتوجنز آن را در نظر گرفت.

بررسی نقش خطر ژنتیکی و مواجهه داخل‌ رحمی

دکتر دیگِز توضیح داد که دو عامل مهم در بروز دیابت نوع ۲در کودکان عبارت ‌اند از خطر ژنتیکی و مواجهه‌ های داخل ‌رحمی.او به مطالعه‌ ی منتشر شده در Diabetes Care اشاره کرد که اثر این دو عامل را بر بروز دیابت نوع ۲ بررسی کرده بود.

پژوهشگران از داده‌ های مطالعه پیگیریHAPO (پیامدهای بارداری و هایپرگلایسمی) بین سال ‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ استفاده کردند. خطر ژنتیکی با استفاده از DNA جمع ‌آوری ‌شده از ۳۴۴۴ کودک ارزیابی شد. یک امتیاز خطر ژنتیکی دیابت نوع ۲ بر اساس یک مطالعه همبستگی ژنومی چند قومیتی ساخته شد:

·  کودکانی که در صدک ۷۵ یا بالاتر قرار داشتند، در گروه خطر ژنتیکی بالا

·  کودکان زیر صدک ۷۵ در گروه خطر پایین قرار گرفتند.

برای ارزیابی هایپرگلایسمی مادر، مجموع نمرات Z گلوکز در حالت ناشتا، یک‌ ساعته و دوساعته درOGTT  استفاده شد.

·  IGT: گلوکز دوساعته بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر

·  دیابت نوع ۲: گلوکز ناشتا ≥ ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتریا گلوکز دوساعته ≥ ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتریا گزارش خود بیمار.

در مدل کاملاً تعدیل ‌شده، هایپرگلایسمی بالاتر مادر(OR=1.12) و خطر ژنتیکی بالاتر دیابت نوع 2(OR=1.35)، هر دو با افزایش احتمالIGT  و دیابت نوع ۲ در کودکان مرتبط بودند.

ترکیب خطر ژنتیکی و دیابت بارداری بیشترین خطر را ایجاد می‌ کند

شیوعIGT  و دیابت نوع ۲ در گروه‌ های مختلف به شرح زیر بود:

· خطر ژنتیکی بالا + مادر مبتلا به دیابت بارداری: ۱۵.۹۲ درصد

· خطر ژنتیکی پایین + مادر مبتلا به دیابت بارداری: ۸.۳۶ درصد

· خطر ژنتیکی بالا + مادر بدون دیابت بارداری: ۶.۱۷ درصد

· خطر ژنتیکی پایین + مادر بدون دیابت بارداری: ۵.۶۴ درصد

دکتر دیگِز گفت: عوامل مختلفی می ‌توانند این ارتباط را توضیح دهند، از جملهمحیط مشترک پیش از تولد و پس از تولد و تغییرات اپی ژنتیکی. به همین دلیلطبقه ‌بندی خطر در اوایل زندگی می ‌تواند به مداخلات هدفمند در کودکان پرخطر کمک کند.

محدودیت ‌ها و مسیر آینده پژوهش

یکی از محدودیت‌ ها این بود که امتیاز خطر ژنتیکی بر اساس داده ‌های بزرگسالان ساخته شده بود. دکتر دیگِز گفت: در مطالعات آینده باید یک امتیاز خطر ژنتیکی ویژه کودکان ایجاد شود، و یافته‌ ها در گروه ‌های مستقل تکرار گردد، همچنین میانجی‌ های اپی ‌ژنتیک هایپرگلایسمی بررسی گردد زیرا ممکن است، این عوامل در افزایش خطر IGT و دیابت نوع ۲ نقش داشته باشند.

منبع:

https://www.healio.com/news/endocrinology/20251210/maternal-gestational-diabetes-high-genetic-risk-raise-type-2-diabetes-odds-for-children